تربيت بدني در دين يهود

فرزندان اسرائيل در حدود 2353 سال قبل از ميلاد مسيح در صحراي مصر و اردن و ساير کشورهاي اطراف آن به صورت چادرنشيني، زندگي اردويي خود را شروع کردند. آنها که پيرو حضرت موسي (عليه السلام) بودند و دين و آيين خود را بر مبناي دستورات خداوند زير نظر حضرت موسي (عليه السلام) انجام مي‌دادند، براي نجات زندگي خود پيوسته در جنگ و ستيز با کشورهاي آشور و بابل بودند تا سرانجام از سرزمينشان تبعيد شدند. آنان پس از برگشت از جنگ و تبعيد به دليل اهميت زياد، به دستورات حضرت موسي (عليه السلام) که به وسيله‌ي کتاب آسماني تورات بر آنان نازل شده بود توجه داشتند و آن را به مورد اجرا درآورده و در فرهنگ و تعليم و تربيت خود پياده نمودند. در کتاب تاريخ جامع اديان نوشته‌ي جان بي. ناس (1) آمده است که پيروان يهود پيش از هر کار به ستايش پروردگار و ايمان به او و حفظ تندرستي و نيرومندي خود توجه داشتند و در کليه‌ي برنامه‌هاي منظم خود براي ورزش اهميت خاصي قائل بودند و پيوسته آن را به فرزندان خود آموزش مي‌دادند.

هدف‌هاي تعليم و تربيت دين يهود

همان‌طور که گفته شد يهوديان، تعليم و تربيت فرزندان خود را بر منباي آيين و دستورات دين يهود شروع نمودند و پيوسته فرزندان خود را به ستايش از خداوند و حفظ سلامت روح و بدن و انجام دستورات منظم تورات تشويق و ترغيب مي‌نمودند. آنها به دستورات حضرت موسي (عليه السلام) عمل مي‌کردند و از طرفي آنچه را داشتند از آن باري تعالي و کليه‌ي قوانين و مقررات الهي را در جهت خوشبختي، سلامت تن و روان و زندگي نشاط‌بخش و هدايت خود مي‌دانستند.
آنها تعليم و تربيت و تربيت بدني و پيشرفت آن را در جهت شکرگزاري همراه با مذهب ارمغاني براي فرزندان خود مي‌دانستند. در آموزش و پرورش و تعاليم آن در مرحله‌ي اول خداپرستي، اخلاق نيکو، شخصيت، منش و درستي و ايمان از طريق ورزش و ارزش‌هاي مذهبي مورد توجه بود و از طرف ديگر آنان پيشرفت تعليم و تربيت را مديون جهان هستي، صلح و صفا و برادري و عدالت اجتماعي مي‌دانستند. سرانجام پس از گذشت زمان و از هم‌پاشيدگي قبايل مختلف که در اسارت مردم مصر بودند سران يهود بر آن شدند که به وسيله هم‌بستگي‌هاي ديني و مذهبي در جهت گسترش و کسب علم و دانش و تربيت صحيح به فرزندان خود توفيق يابند. آنها همچنين پذيرفته بودند که ياري‌هاي ديني يهود و نزديکي به يگانگي خداوند و هدف‌هاي او را مي‌توان در تعليم و تربيت منظور داشت و از قوه به فعل درآورد و راه خوشبختي را براي فرزندان خود هموار ساخت.

هدف‌هاي تربيت بدني دين يهود

ايجاد همبستگي و اتحاد ديني و ملي از اهداف تربيت بدني در دين يهود بوده و از اين طريق به طرح‌ريزي برنامه‌هاي صحيح تربيت بدني و تقويت قواي روحي و بدني پرداخته و در همين حال توجه مخصوصي به برنامه‌هاي آمادگي جسماني ارتش و نيرومندي آنان داشتند. در آموزش برنامه‌هاي تربيت بدني در مرحله‌ي اول توجه به ايمان به خدا و دستورات او از اهميت خاصي برخوردار بود. همين‌طور برنامه‌هاي حرکات موزون و بهداشت بدن و تفريحات سالم و انعطاف‌پذيري، چابکي در ورزش‌هاي مختلف و پايداري و نيرومندي بدن و زندگي بهتر بسيار مورد توجه قرار گرفت. آنان معتقد بودند که جوانان بايد از طريق تربيت بدني مهارت‌هاي لازم و خارق العاده را در ورزش کسب و از طريق آن روح جوانمردي، شايستگي و از خودگذشتگي را بياموزند. در تربيت بدني تنها حرکات رزمي و سخت و مهارت‌هاي جسمي نظامي مدنظر نبود بلکه بهداشت خانه و خانواده هم مورد توجه قرار داشت و سعي آنها بر اين بود که پيوسته بدن خود را قوي و قواي ذهني را سالم و شاداب نگه دارند و از هرگونه ضعف و ناتواني بپرهيزند. حرکات موزون و ورزش‌هاي اجتماعي و دسته جمعي مانند تشکيل جشن‌ها و سروردها و مراسم مختلف شکرگزاري در درگاه خداوند، در برنامه‌هاي تربيت بدني گنجانيده شده بود و به طور کلي همه‌ي برنامه‌هاي تربيت بدني را سازگار با قانون و مذهب و تعليم و تربيت مي‌پنداشتند.

پيشرفت تربيت بدني

در طول تاريخ، يهوديان خانواده را مهم‌ترين مرکز رشد و بقا تعليم و تربيت به شمار مي‌آوردند، و پدر و مادر، معلم اصلي تعليم و تربيت بودند. پدر با کمک مادر در آموزش تربيت بدني فرزند خود نقش مهمي را ايفا مي‌کرد. به طور کلي تعليم و تربيت کودکان را بر اساس شکوفايي خانواده استوار بود و شناخت خداوند و از خودگذشتگي، عشق، محبت و ايمان را در خانواده به کودکان خود مي‌آموختند. توسعه‌ي فرهنگ مردم بابل قديم و تعليم و تربيت آنها به صورت بهترين نيروي ذاتي و به صورت يک سازمان اصولي تربيتي بود و در بين فرزندان يهود پيشرفت برنامه‌هاي آموزش تربيت بدني آنان به صورت يک ضميمه‌ي تربيت رسمي درآمد و بر دو اصل مهم استوار گرديد. در مرحله‌ي نخست از 6 تا 10 سالگي و مرحله‌ي دوم از 10 تا 15 سالگي و در بالاتر از 15 سالگي تعليم و تربيت به صورت آزاد و غيررسمي درآمد. در دوره‌ي بالاتر از 15 سال، اساس تعليم و تربيت معلمان ديني، نويسندگان و تربيت بزرگان و اشراف قومي اختصاص يافت.
المپيک آنان مانند المپيک يونانيان قديم برگزار نمي‌شد بلکه به صورت جشن و فستيوال‌هايي مانند برنامه‌هاي ورزشي و جشن و سرود روميان انجام مي‌گرفت. همچنين يهوديان جشن‌ها و فستيوال‌هاي تربيتي و مذهبي و اجتماعي نيز برپا مي‌کردند که در آن قدرت‌نمايي بين دو دسته همراه با پايکوبي و حرکات موزون صورت مي‌گرفت. منظور از انجام اين امور، ايجاد هم‌بستگي و اتحاد و يگانگي بين آنها (مثل جشن‌هاي المپيک) بود. ناگفته نماند که هنگام برداشت محصول در مزارع کشاورزي همراه با برنامه‌هاي ورزشي پايکوبي مختلف و حرکات موزون و نيز مراسم دعا و شکرگزاري برگزار مي‌شد.
در پايان بايد متذکر شد که معلمان ورزش مدارس به کودکان، نوجوانان و جوانان يهود پيوسته تمرينات ورزشي منظمي مي‌دادند و آنها را براي جشن‌هاي خاص خود آماده مي‌ساختند.

برنامه‌ي تربيت بدني دين يهود

برنامه‌ي درسي تربيت بدني در دين يهود بر پايه و اساس مسائل مذهبي استوار بوده است و دروسي مانند تاريخ يهود، قانون، زبان و ادبيات، آيين و تشريفات مذهبي و مراسم، خواندن و نوشتن، موسيقي، رقص و آواز و حرکات موزون که متعلق به برنامه‌ي درسي است اجرا مي‌شد. از طرفي هم تا حدودي رياضيات و علوم پايه و به طور کلي برنامه‌هاي ورزشي و تربيت بدني، و نيز کشاورزي و مباني آن بسيار مورد توجه جوانان قرار مي‌گرفت.
و اما تمرينات ارتش علاوه بر آمادگي جسماني و مهارت‌هاي آن شامل بازي‌هاي ديگر مانند تير و کمان، شمشير بازي، سپر، پرتاب نيزه و طناب کشي بود. روبي آکيبا (2) مي‌گويد آموزش شنا يکي سه اصل مهم ديگر در دين يهود به شمار مي‌رفت که پيوسته به کودکان و نوجوانان آموخته مي‌شد. تمرين‌هاي شنا بيشتر در رودخانه‌ي اردن صورت مي‌گرفت. و بازي‌هاي ديگر هم مانند شکار حيوانات و پرندگان و بازي‌هاي مختلف ديگري مانند توپ بازي، واليبال، و چوگان هم از فعاليت‌هاي ورزشي ديگري بود که مورد توجه قرار داشت.

روش‌هاي تربيت بدني

در برنامه‌هاي تربيت بدني، نه تنها به روش‌هاي رزمي و تمرينات آن دقت مي‌شد بلکه روي برنامه‌ريزي ورزش در مدارس هم توجه خاصي مبذول مي‌شد و همچنين مراسم ورزش از اهميت خاصي برخوردار بود. اما اجراي برنامه‌ها روش‌هاي خاصي براي مهارت و ورزش‌هاي رزمي وجود نداشت. به پدران آموخته مي‌شد که هرگز با ورزش فرزندان خود مخالفت نکنند، پيوسته راهنماي ورزش‌هاي آنان باشند و ايشان را پيوسته مورد تشويق قرار دهند. به آنان تير و کمان داده مي‌شد تا به تمرينات ورزشي خود بپردازند. خلاصه در مجموع قوانين شرعي دين يهود، انضباط بسيار اهميت داشت و از ارزش والايي برخوردار بود. (3)

پي‌نوشت‌ها:

1. John B. Noss.
2. Robbi Akiba.
3. Bruce L. Bennetf, A world history of physical education. Pp. 25-31.

منبع مقاله :
نبوي، محمد؛ حق‌دوستي، احمد؛ (1394)، اصول و فلسفه‌ي تربيت بدني، تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم